وبلاگ علمي آموزشي رسام

ويژگي هاي جغرافيايي و اقليمي

سرزمين چين به عنوان سومين كشور پهناور جهان  با9 ميليون و596 هزار و 960 كيلومتر مربع مساحت در شرق قاره آسيا واقع شده و پهنه آن حدوداً هشت برابر وسعت كشور ماست . بيش از 270 هزار و 550 كيلومتر مربع از خاك چين در زير آب قرار دارد و مابقي مساحت آن در نقاط خشك است . چين به علت وسعت پهناور خود بالغ بر 22 هزار و 117 كيلومتر مرز خاكي دارد و همسايگان اين كشور را افغانستان ، بوتان ، هندوستان ، قزاقستان ، كره شمالي ، قرقيزستان ، لائوس ، مغولستان ، نپال ، پاكستان ، روسيه ، تاجيكستان و ويتنام شامل مي شوند . اين كشور همچنين بالغ بر 14 هزار و 500 كيلومتر خط ساحلي دارد .

آب و هواي چين به حدي متنوع و متغيير است كه هرگز نمي توان اين كشور را در رده يك نوع آب و هواي جغرافيايي تقسيم كرد .  مناطق جنوبي آن گرمسير با بارش هاي متناوب و منطق شمالي و غربي آن سردسير و كوهستاني هستند . در بخش هايي از شمال غرب و مناطق مركزي نيز استپ ها و دشتهاي وسيع وجود دارد . در واقع آب و هواي چهر فصل در مناطق مختلف چين به چشم مي خورد . 33 درصد  از اقليم  چين را كوهها، 26 درصد فلات ها ، 19 درصد حوضه‌هاي آبخيز،  12 درصد دشت و 10 درصد

تپه‌ها تشكيل مي دهند . اقليم چين را براساس ميزان رطوبت از مناطق ساحلي تا شمال غربي به چهار منطقه تقسيم‌بندي مي‌كنند:

1-     ناحيه مرطوب:

         ناحيه مرطوب شامل جنوب كوههاي كين لينگ  Kin Leeng   و رودخانه‌هاي هو     Hu است كه  32 درصد از مساحت كل كشور چين را شامل مي‌شود.

2 - منطقه نيمه مرطوب:

ناحيه نيمه مرطوب شامل قسمت مركزي و شمال شرقي چين است كه 15 درصد از خاك چين را شامل مي شود .

3- ناحيه نيمه خشك حدود 22 درصد از خاك چين را دربر مي گيرد

4- ناحيه خشك هم شامل 31 درصد از مساحت چين مي شود و عموما در مناطق شرقي است .

چين داراي رودخانه هاي فراواني است. رودهاي بيروني  چين  كه به اقيانوس متصل هستند   شامل  "يانگ تسه"  Yang tese به عنوان سومين رود بلند جهان ، "هوانگ هه" Howng He ،"هي لونگ جيانگ" Hi Long Giang،جو جيانگ" Gogiang،"ليائو هه" Liao He ،"هاي هه" Hay He ،"هواي هه Howay He  مي شود . رود"يارلونگ زانگ بود"؛Yarlong Zangbod  نيز در چين از غرب به شرق جاري است و در خارج از چين به شمال حركت مي كند و به اقيانوس هند مي ريزد.

كوه هاي معروف و بزرگ چين  نيز عبارت است از: "هيمالايا" Himalia ،"كون لون"  Kon Lon ،""تيان شان" Teen Shian ،" تانگولا"Tangola،"چين لينگ" ‍Chin Ling ،"تاي هانگ" Tay Hang ،"چي ليان"  Chi Lianو غيره.

 پست ترين نقطه چين در منطقه تورپان پندي Turpan Pendi  حداقل 154 متر گود تر از سطح آبهاي آزاد جهان است و  قله اورست Everest  به عنوان بلندترين نقطه كره زمين با 8 هزار و 850 متر ارتفاع در اين كشور قرار دارد .

آلودگي هوا به ويژه در شهرهاي بزرگ صنعتي  ، زلزله هاي متعدد ، باران هاي اسيدي ، خشكسالي هاي پي در پي و رانش زمين مهمترين عوارض زيست محيطي و مشكلات طبيعي چين محسوب مي شوند .

چين در بسياري از توافق نامه هاي مهم زيست محيطي نظير  تغييرات آب و هوا ، پروتكل كيوتو ، بيابان زدايي ،  مناطق حراست شده ، گونه هاي حفاظت شده گياهي و جانوري ،  حفاظت از لايه اوزون ،  زباله هاي دريايي ، قانون دريا ، آلودگي كشتي ها  و قطع درختان جنگلي  عضويت دارد .

ويژگي هاي جمعيتي ، فرهنگي و بهداشتي

مطابق گزارش برنامه عمران سازمان ملل متحد ، جمعيت چين در پايان بهار سال 2009 ميلادي به يك ميليارد و 338 ميليون و 612 هزار نفر رسيد . 8/ 19 درصد از جمعيت چين زير 14 سال ، 1/ 72 درصد بين 15 تا 64 سال و 1/8 درصد ديگر  بيشتر از 65 سال سن دارند . ميانگين سني در بين مردان چين 5/33 سال و اميد به زندگي در آنان 61/71 سال است . همچنين ميانگين سني زنان اين كشور 7/34 سال و اميد به زندگي در آنان 52/75 سال مي باشد . برنامه سخت گيرانه كنترل جمعيت در چين موجب شده تا نرخ رشد جمعيت در اين كشور به 655/0 درصد در ابتداي سال 2009 كاهش يابد .از سوي ديگر نرخ زاد و ولد در چين 14 در هزار ، نرخ مرگ و مير03/7 در هزار و نرخ مهاجرت ( 39 / 0 _ ) در هزار مي باشد . نرخ باروري زنان چين نيز 7/1 بار در طول دوران باروري است .

43 درصد از جمعيت چيت در مناطق شهري زندگي مي كنند و مظاهر زندگي شهري موجب شده تا روز به روز از تعداد جمعيت روستايي چين كاسته شود .

رشد خدمات بهداشتي و درماني در اين كشور آمار مرگ و مير نوزادان را كاسته و به 25/20 در هزار رسانده است  ولي همچنان تعداد مبتلايان به برخي بيماري هاي خطرناك و واگير در جمعيت چين زياد است . در سالهاي اخير بيماريهايي نظير ايدز ،  هپاتيت و آنفولانزاي مرغي و خوكي  جان برخي از شهروندان چيني را گرفته است . مطابق  برآورد سازمان جهاني بهداشت هم اكنون بالغ بر 500 هزار نفر مبتلا به ويروس HIV   در چين زندگي مي كنند .

 5 / 91 درصد از ساكنان چين از نژاد زرد و از تيره هان Han   و مابقي افراد از تيره هاي  زوانگ Zuang  ، مانچو Manchu ، هويي Hui ، ميائو Miao ، اويغور uyghur ،  مغول Mongol  و غيره هستند .

اغلب مردم چين پيرو ادياني نظير دائوئيسم  و بوديسم هستند ولي اقليتي 60 ميليون نفره از مردم اين كشورمسيحي و حدوداً همين تعداد پيرو دين اسلام مي باشند .

زبان رسمي مردم چين " ماندارين  Mandarin  "  يا همان چيني است . البته برخي زبانهاي محلي ديگر نظير " يوئه Yue  "  ، " مين بئي  Minbei " ،  " وو Wu  " و غيره نيز در اين كشور رواج دارد .

حدود 97 درصد از مردان و 89 درصد از زنان بالاي 15 سال در اين كشور سواد خواندن و نوشتن دارند . چين داراي دانشگاههاي متعددي است و دانشگاه پكن و شانگهاي اكنون در رده معتبر ترين دانشگاههاي دنيا محسوب مي شوند .

ويژگي هاي سياسي و تقسيمات كشوري

 جمهوري خلق چين داراي 22 استان تحت عناوين " آن هويي An Houei  " ، " جيانگ سو Giang Su" ،" جيانگ كسي  Giangxi" ، " جي لين Giline " ، " چينگ هاي ‍Ching Hai " ، " ژجيانگ Xgiang " ، " سيچوان  Cichoan" ، " شاآنكسي Shaunxi" ، " شاندونگ Shandong " ، " فوجي آن Fuji An " ، " گانسو Gansu" ،َ " گوانگ دونگ Guangdong " ، " كوئيژو kuixu" ، " ليائونينگ  Liaoning " ، " هاينان Hai  Nan " ، " هنان He Nan " ، " هه ايلونگ جيانگ He Ylong Giang"، " هويي Hui " ، " هون آن Hun An " ، "هه يي He Yei" و  " يون نان Yuon Nan "  مي باشد. علاوه بر آن چين، مدعي مالكيت تايوان به عنوان يكي از استانهاي خود است. علاوه بر استانهاي فوق، كشور چين داراي چندين منطقه خودمختار نظير  تبت ، شين‌جيانگ  Shin Giang ، گوانگشي Goungshi ، مغولستان داخلي و نينگشيا Ningshia  است  . همچنين هنگ كنگ و ماكائو دو منطقه ويژه  اداري در چين هستند.

پايتخت چين شهر پكن Bijing  يكي از بزرگترين شهرهاي اين كشور محسوب مي شود ، اگرچه بندر شانگهاي Shanghai مهمترين مركز اقتصادي چين است . از ديگر شهرهاي مهم چين مي توان به ليجو Lijo  ، ارومچي uromchi  اشاره كرد .

اضافه مي شود كه شهرهاي تنجن Tenjen ، شيامن Shiamen، هانيان Hanian ، شيگو Shigo ، شانتو Shanto   و چودونگ Chodong مهمترين مناطق آزاد تجاري چين هستند .

نظام سياسي چين كمونيستي است و آقاي هو جينتائو Hu Jintao   در حال حاضر رئيس جمهوري خلق چين است ، با اين حال اداره كابينه دولت با  نخست وزير چين آقاي ون جيابائو Wen Jiabao است .

 مجلس ملي نمايندگان خلق كه حدود 2 هزار و 987 عضو دارد ، ركن اصلي حكومت  چين است و شكل سازماني قدرت سياسي  و نظام دولتي اين كشور به شمار مي‌رود. مجلس ملي نمايندگان خلق چين ، متفاوت با پارلمان نظام تفكيك و توازن سه قوا است. مجلس ملي نمايندگان خلق چين براساس قانون اساسي به عنوان عالي‌ترين مرجع قدرت كشور تعيين شده‌است. هر تبعه چيني از ۱۸ سالگي حق انتخاب كردن و انتخاب شدن به عنوان نماينده مجلس ملي را دارد. در چين، نمايندگان مجلس در سطوح شهرستانها و روستاها با انتخابات مستقيم برگزيده مي‌شوند و نمايندگان سطوح بالاتر از طريق انتخابات غير مستقم انتخاب خواهند شد . مجلس ملي نمايندگان خلق سراسري مركب از نمايندگان منتخب استان‌ها، مناطق خودمختار، شهرهاي تابع مركز و ارتش است. دوره ماموريت مجلس ملي سطوح مختلف ۵ سال است و سالانه يك اجلاس عمومي برگزار مي‌شود.

در قانون چين قيد شده‌است كه رهبران عمده چين از جمله رييس جمهورو رييس كميته دائمي مجلس ملي بايد به مجلس ملي نمايندگان خلق معرفي و با كسب راي اعتماد اين مجلس برگزيده شوند. نخست وزير و وزيران نيز بايد به مجلس ملي نمايندگان خلق معرفي و سپس منصوب شوند. مجلس ملي نمايندگاه خلق سراسري نيز مي‌تواند از طريق تشريفات طرح پيشنهادي عزل رهبران منتخب وتعيين شده از جمله رييس كميته دائمي مجلس ملي نمايندگان سراسري، رييس جمهور و نخست وزير را ارائه كند.

احزاب وتشكل هاي دموكراتيك چين ،  اپوزاسيون هاي  مخالف نيستند، بلكه احزابي هستند كه در امور سياسي و دولتي مشاركت دارد. بنابر اين مي توان گفت كه عمده احزاب سياسي اين كشور يك خط مشي فكري دارند .

 چين علاوه بر سازمان ملل متحد در بانك توسعه آسيا ، بانك توسعه آفريقا ، سازمان جهاني خواروبار و كشاورزي ، گروه 20 ، گروه 24 ، گروه 77 ، آژانس بين المللي انرژي اتمي ، سازمان بين المللي هواپيمايي ، اتاق بين المللي بازرگاني ، جامعه بين المللي توسعه ، صندوق بين المللي توسعه كشاورزي ، صندوق بين المللي پول ، بانك جهاني ، سازمان صليب سرخ جهاني ،سازمان بين المللي كار ، سازمان بين المللي دريانوردي ،سازمان بين المللي پليس جنايي ، كميته بين المللي المپيك ، سازماني بين المللي هواشناسي ، اتحاديه بين المللي ارتباطات ماهواره اي، سازمان بين المللي استاندارد ، جنبش عدم تعهد ، سازمان بين المللي منع سلاح هاي شيميايي ، دبيرخانه مركزي سازمان ملل متحد ، كميسيون توسعه و تجارت ملل متحد، سازمان توسعه فرهنگي ملل متحد ، كميسيون حقوق بشر ملل متحد ، سازمان توسعه صنعتي ملل متحد ، اتحاديه بين المللي پست ، سازمان بهداشت جهاني ، سازمان جهاني مالكيت معنوي ، سازمان جهاني مهاجرت ، سازمان جهاني تجارت ، اتحاديه اقتصادي آسيا و اقيانوسيه ، انجمن ملي آسياي جنوب شرقي ، بانك تضمين بين المللي ،  بانك توسعه كارائيب ، بانك بين المللي ترميم و توسعه ، موسسه بين المللي ارزيابي مديريت، سازمان بين المللي نقشه برداري دريايي ، اتحاديه بين المجالس ، اتحاديه مناطق ويژه صنعتي ، آژانس تضمين سرمايه گذاريهاي چندجانبه ، شوراي امنيت سازمان ملل متحد ، انجمن بين المللي سيمان ، انجمن شركاي سرمايه گذاري ، سازمان اتحاديه شانگهاي ، سازمان بين المللي گمرك ، فدراسيون جهاني اتحاديه هاي تجاري  و همچنين گروه نمايندگان حافظ صلح سازمان ملل متحد در بسياري از كشورها عضويت دارد .

ويژگي هاي اقتصادي

چين به عنوان يكي از مهمترين بازيگران اقتصاد جهاني داراي سومين اقتصاد بزرگ دنياست .آهنگ رشد شتابان اقتصادي اين كشور از ابتداي قرن بيستم با تغيير در سياست هاي كمونيستي چين و ارائه آزادي هاي ويژه به سرمايه گذاران آغاز شد . حجم توليد ناخالص داخلي چين با رشدي معادل 8/9 درصد در انتهاي سال 2008 به رقم قابل توجه 8/7  هزار ميليارد دلار رسيد ، هرچند كه پيش بيني مي شود به دليل بحران اقتصاد جهاني نرخ رشد اقتصاد چين در پايان سال 2009 به حدود 7 درصد تنزل يابد . سياست هاي اقتصادي جديد چين كه چنين رشد شتاباني را براي توسعه بخشهاي مختلف اقتصادي اين كشور به همراه داشته است موجب شده تا درآمد سرانه ملي چين از يك هزار و 300 دلار در ابتداي قرن بيستم به 6 هزار دلار در انتهاي سال 2008 افزايش يابد .از سوي ديگر بخش كشاورزي 6/10 درصد ، بخش صنعت 2/49 درصد و بخش خدمات 2/40 درصد از توليد ناخالص داخلي چين را شامل مي شود . باوجود پيشرفت هاي اخير اقتصاد چين برآورد مي شود كه 8 درصد از مردم اين كشور همچنان زير خط فقر زندگي مي كنند.

چين بالغ بر808 ميلون نفر نيروي كار دارد و  بيش از ۵۰ درصد آنها كشاورزند. صنعتگران ۲۴درصد و كارمندان و بازرگانان۲۶ درصد نيروي كار فعال اين كشور را تشكيل مي‌دهند.

نرخ تورم چين كه در انتهاي سال 2008 به 6 درصد رسيده بود به دليل بحران اقتصاد جهاني در ژانويه 2008 به 1/7 درصد و در ماه فوريه به 7/8 درصد افزايش يافت .

بورس اوراق بهادار چين هرچند در يك سال و نيم اخير به دليل ركود اقتصاد جهاني دچار افت شديد معاملات شده است ولي هنوز هم با حدود 4 هزار ميليارد دلار ارزش دارايي ها ، يكي از بزرگترين بازارهاي مالي جهان محسوب مي شود. چين از محل صنعت توريسم و گردشگري نيز درآمدهاي قابل توجهي جذب مي كند به طوري كه ارزش صدور خدمات گردشگري چين در سال 2008 به حدود 18 ميليارد دلار رسيد . حجم ذخاير ارزي چين حدود 1400 ميليارد دلار  و ميزان ذخاير طلاي اين كشور بالغ بر900 ميليارد دلار است .از سوي ديگر حجم سرمايه گذاري هاي خارجي چين در پايان سال 2008 به 90 ميليارد دلار رسيد .

چين 67 درصد از انرژي مورد نياز خود را  از زغال سنگ ، ، 24 درصد از نفت خام و كمتر از 10 درصد از ساير منابع( برق آبي ، هسته اي ، گاز ، باد و... ) تامين مي كند . اين كشور توان توليد 3/3 هزار ميليارد كيلووات انرژي الكتريكي  در سال و نيز 7/3 ميليون بشكه نفت خام در روز دارد . با اين حال نياز  چين به واردات برق حدود 2/4 ميليارد كيلو وات در سال و نيز نياز اين كشور به واردات نفت خام حدود 8 ميليون بشكه در روز است .

صنايع اصلي چين بسيار گسترده و شامل محصولات آهن و استيل، زغال سنگ، ماشين ابزار، فراورده هاي پتروشيمي، اسباب بازي، كفش ، ماشين آلات ساختماني ، منسوجات ، كاني هاي فلزي ، سيمان ، مواد شيميايي ، كالاهاي مصرفي ، موادغذايي ، زيورآلات ، خودرو و وسايل نقليه موتوري ، تجهيزات ريلي ، كشتي و شناورهاي سبك وسنگين ، تجهيزات نظامي  و لوازم الكترونيكي است. برنج، گندم، سيب زميني، ذرت، بادام زميني، چاي، ارزن، جو، كتان، ماهي و خوك نيز فرآورده‌هاي اصلي كشاورزي و دامپروري اين كشور هستند.

علاوه برموارد فوق چين داراي منابع غني از زغال سنگ ، گازطبيعي ، سنگ آهن ، قلع ، تنگستن ، منگنز ، آنتيموني ، جيوه ، واناديوم ، مگنتيت ، آلومينيوم ، سرب ، روي  و اورانيوم است . صادرات عمده چين شامل ماشين آلات، لباس، كفش، اسباب بازي، سوخت معدني، مواد شيميايي ، منسوجات ، وسايل نقليه وساير كالاهاي مصرفي است . چيني هاي تقريبا توليد كننده هر كالايي در جهان هستند و حتي اگر مواد اوليه توليد يك كالا را در اختيار نداشته باشند با واردات مواد اوليه از ساير كشورها به توليد انواع كالا اقدام مي كنند و همين خصيصه چيني ها موجب شده تا در پيش بيني هاي كارشناسي بانك جهاني ،  كشور چين در سال 2020 به  عنوان بزرگترين صادركننده جهان معرفي شود . ارزش صادرات چين در پايان سال 2008 به يك هزار و 465 ميليارد دلار رسيد .  در حال حاضر آمريكا ، هنگ كنگ ، ژاپن ، كره جنوبي ، آلمان ، انگلستان ، سنگاپور ،شيخ نشين هاي حوزه خليج فارس و كشورهاي حوزه شمال آفريقا به ترتيب بزرگترين  واردكنندگان كالا از چين هستند .

واردات چين نيز كه ارزش آن در پايان سال 2008 به يك هزار و 156 تريليون دلار رسيد بيشتر شامل ماشين آلات، مواد شيميايي، آهن و استيل، رآكتورهاي هسته اي ، ديگ هاي بخار ، روغن هاي صنعتي ، دستگاههاي اپتيك و  مواد سوختي است. ژاپن، كره جنوبي، تايوان ، آمريكا ، آلمان ، مالزي ، استراليا ، تايلند و  عربستان سعودي به ترتيب مهمترين فروشندگان كالا به چين هستند .

واحد رسمي پول چين   " يوآن " نام دارد و هر دلار آمريكا حدوداً با 7 يوآن برابري مي كند ( نرخ برابري ژوئيه 2009 ) . بانك جهاني ميزان بدهي هاي بين المللي چين را تا پايان سال 2008 حدود 420 ميليارد دلار برآورد كرده است .

مناسبات اقتصادي ايران و چين

روابط اقتصادي ايران و چين  در سالهاي پس از انقلاب اسلامي و به ويژه با پايان جنگ تحميلي رو به گسترش گذاشت . مواضع مشترك سياسي  دو كشور به خصوص در تصميمات بين المللي و روند جهاني شدن موجب نزديكي بيش از پيش ايران و چين به يكديگر شده است .

در سال ‪ ۱۳۶۴آيت اله هاشمي رفسنجاني به‌عنوان رييس مجلس شوراي اسلامي با سفر خود به چين فصل نويني در روابط ايران وچين گشود و سفر حضرت آيت الله خامنه‌اي رهبرمعظم انقلاب به چين در سال ‪ ۱۳۶۸به عنوان رييس جمهوري وقت نيز نقطه عطفي در توسعه روابط دو كشور بشمار مي‌آيد.

همچنين طي دو دهه گذشته هيات‌هاي عاليرتبه مهمي از ايران و چين به دو كشور سفر كرده و روابط في مابين را در زمينه‌هاي سياسي، اقتصادي، تجاري و فرهنگي بطور چشمگيري بسط و توسعه داده‌اند كه از آن جمله مي‌توان به سفر “لي پنگ ” نخست وزير وقت و ” يانگ شانكن ” رييس جمهور وقت، همچنين ” هو جينتائو ” معاون رييس جمهوري وقت و رييس جمهوري و دبير كل حزب كمونيست فعلي ، “جيانگ زمين ” رييس جمهوري وقت چين به ايران طي اين سال‌ها اشاره كرد.

آيت اله هاشمي رفسنجاني همچنين در سال ‪ ۱۳۷۱و “سيدمحمد خاتمي ” در سال ‪ ۱۳۷۹ به عنوان رييسان جمهوري اسلامي ايران به چين سفر كردند.

بررسي روند تجارت دو كشور ايران و چين نشان مي‌دهد كه  در 14 سال  اخير حجم مبادلات بين دو كشور 70 برابر شده و از  رشد خيره‌كننده‌اي برخوردار بوده است ، به ‌نحوي كه ميزان تجارت دو كشور از 448 ميليون دلار در سال 1994 به 28 ميليارد دلار در حال حاضر  رسيده است . فعالان اين حوزه انتظار دارند در تداوم اين آهنگ رشد ، حجم مبادلات دو كشور تا پايان برنامه پنجم توسعه اقتصادي به حدود 50 ميليارد دلار برسد . واردات ايران از چين  با افزايش 4/138 درصدي از رقم دو ميليارد و 62 ميليون دلار در سال 83 به رقم چهار ميليارد و 915 ميليون دلار در پايان سال گذشته رسيد  . اين در حالي است كه به عقيده برخي كارشناسان واردات 13 ميليارد دلاري از امارات نيز عمدتاً كالاهاي چيني است و شريك اول تجاري ايران چين است و بالاي 12 ميليارد دلار از چين كالا وارد مي كنيم. ارزش واردات ايران از چين طي 4 ساله دولت نهم معادل 14 ميليارد و 142 ميليون دلار بوده است. در عين حال صادرات ايران به چين نيز در سال 83 حدود 266 ميليون دلار بود كه اين رقم نيز با افزايش 653 درصدي به دو ميليارد و سه ميليون دلار در سال 87 افزايش يافت. بنابر آمارهاي منتشرشده توسط سازمان توسعه تجارت ايران در سال 87 تراز تجاري ايران با چين با كسري دو ميليارد و 912 ميليون دلار روبه رو است. تراز تجاري ايران در سال 83 نيز با اين كشور با كسري يك ميليارد و 796 ميليون دلاري مواجه بوده است. همچنين بنابر آمار گمرك ايران در سه ماهه اول امسال چين با 68/3 درصد سهم وزني و 55/7 درصد سهم ارزشي رتبه سوم صادركنندگان عمده كالا به ايران را از آن خود كرده كه بدين ترتيب سهم چين از كل صادرات 11 ميليارد و 672 ميليون دلاري بهار امسال به 3/881 ميليون دلار مي رسد.در عين حال عمده صادرات كشور نيز در سه ماهه اول امسال به كشور چين با 59/28 درصد سهم وزني و08/17 درصد سهم ارزشي تعلق دارد . بنابراين حدود 5/682 ميليون دلار از صادرات چهار ميليارد و 15 ميليون دلار غيرنفتي كشور بدون احتساب ميعانات گازي به كشور چين صورت گرفته است.

گريد هاي نساجي ، پروپان و بوتان مايع شده، گل گوگرد ، سنگ آهن ، پارااكسيلن ، اتر  و الكل هاي غير حلقوي ، متانول ، مس ، سنگ سرب ، فرش ، پسته ، خشكبار و برخي كالاهاي سنتي مهمترين اقلام صادراتي ايران به چين هستند و در مقابل اين كشور اقلامي نظير تراكتورهاي جاده اي ، تيرآهن و پروفيل ، وسايل نقليه موتوري ، موتورهاي پيستوني ، تجهيزات راهسازي ، دستگاههاي گيرنده و فرستنده تلفن همراه ، ظروف چدني ، اسباب بازي و لوازم ورزشي ، تجهيزات ريلي ، وسايل الكترونيكي ، كفش ، پوشاك ، منسوجات  و ساير كالاهاي مصرفي  را به ايران صادر مي كند .علاوه برموارد فوق جمهوري اسلامي ايران در سال 2005 حدود 3/5 ميليارد دلار ، سال 2006 حدود 5/5 ميليارد دلار ، سال 2007 حدود 10 ميليارد دلار و در سال 2008 بالغ بر 8/15 ميليارد دلار نفت خام به چين صادر كرده است .

تا كنون موافقت‌نامه تشويق و حمايت سرمايه‌گذاري متقابل ، همكاري در بخش انرژي و LNG، همكاري‌هاي معدني و فلزي ، يادداشت تفاهم همكاري‌هاي فرهنگي و توريستي ، توافقنامه قرنطينه گياهي ، يادداشت همكاري بين شركت‌هاي بيمه صادراتي ، موافقت‌نامه همكاري تجاري دريايي ، موافقت‌نامه اجتناب از اخذ ماليات مضاعف ، يادداشت تفاهم تاسيس اتاق مشترك بازرگاني بين دو كشور به امضا رسيده است . از سوي ديگر پروژه‌هاي مختلفي با مشاركت دو كشور در ايران نهايي شده و يا در حال اجرا مي‌باشد كه از ميان آنها مي توان به احداث  و تجهيز خطوط مترو ، نيروگاه‌هاي حرارتي ، شيشه فلوتينگ ، سد سازي ، كمك‌فنرسازي زرند ، تيتانيوم كهنوج ، ساخت فاز نخست آزاد راه تهران –  شمال، مونتاژ كاميون و خودروهاي سواري چيني در يزد و كرمان اشاره كرد   . ايران و چين بهار امسال نيز قراردادي براي توسعه فاز نخست ميدان نفتي آزادگان شمالي  به ارزش يك ميليارد و 760 ميليون دلار امضا كردند.از سوي ديگر  سينوپك ( بزرگترين شركت پالايش نفت در چين )  كه سال گذشته قراردادي به ارزش دو ميليارد دلار براي توسعه ميدان نفتي يادآوران با ايران امضا كرده بود  ، خردادماه امسال  جانشين شركت توتال فرانسه در طرح هاي گازي ايران شد و قرارداد 5 ميليارد دلاري استخراج گاز از فاز 11 ميدان پارس جنوبي  را منعقد كرد .
همچنين قرارداد تاسيس نخستين  مركز تجاري ايران درشانگهاي اخيرا توسط بخش خصوصي منعقد شده و قرار است مراكز مشابهي در شهر هاي پكن ، سين كيانگ، هنگ‌كنگ و گوانجو راه‌اندازي شود .

چيني ها از سه سال پيش در طرح هاي نفتي در دريا و خشكي در ايران فعال شده اند و اكنون درصدد توسعه همكاري در بخش هاي پالايش و پتروشيمي و تاسيس خط لوله هستند.ايران نيز  قصد دارد در يك دهه آينده ، هفت پالايشگاه جديد علاوه بر سرمايه گذاري هاي نفتي قبل با همكاري چين و ديگر كشورها بسازد.

ايران و چين اينك دو شريك استراتژيك براي يكديگر هستند كه روابط رو به گسترش آنها منافع هريك در معادلات بين المللي  را تامين مي كند .
  

نوشته : كامران نرجه Kamran  Narjeh