وبلاگ علمي آموزشي رسام

ويژگي­هاي اقليمي و جغرافيايي

كشور ”لسوتو“ به مساحت 30 هزار و 355 كيلومتر مربع در جنوب قاره آفريقا، در محدوده آفريقاي جنوبي مستقر است. آب و
هواي اين كشور در زمستان سرد و توام با بارش­هاي متناوب و در تابستان گرم و مرطوب است.

اراضي قابل كشت بالغ بر 11 درصد و مراتع طبيعي حدود 12 درصد از خاك لسوتو را در بر مي­گيرند. بخش عمده­اي از اين كشور كوهستاني با ارتفاعي بيش از 1800 متر است.

بارش باران­هاي اسيدي و فرسايش خاك، بيابان­زايي و افزايش آلاينده­هاي صنعتي به مرور آسيب­هاي جدي به محيط­زيست لسوتو وارد كرده است.

لسوتو به قوانين بين­المللي‌تغييرات‌ آب­‌و هوا، پروتكل زيست­محيطي كيوتو، بيابان­زدايي، مناطق حراست شده و پروتكل حفاظت از لايه اوزن پيوسته است.

ويژگي­هاي جمعيتي و فرهنگي

براساس جديدترين برآورد برنامه عمران سازمان ملل متحد (UNDP)، كشور لسوتو بالغ بر يك ميليون و 865 هزار نفر جمعيت دارد كه 3/37درصد از آنها زير 14 سال، 2/57 درصد بين 15 تا 64 سال و 5/5 درصد بيشتر از 65 سال سن دارند.

نرخ زادوولد، مرگ­ومير و نرخ منفي مهاجرت در اين كشور به ترتيب برابر 91/26 نفر، 79/24 نفر و74/0 نفر است و بدين ترتيب، متوسط نرخ رشد سالانه در اين كشور حدود  14/0 درصد است.

طبق جديدترين اطلاعات سازمان بهداشت جهاني، حدود 29 درصد از مردم اين كشور مبتلا به ايدز هستند يعني تقريباً از هر سه نفر لسوتويي، يك نفر به ويروس HIV آلوده است. اين بيماري خطرناك تاكنون جان 30 هزار نفر را در اين كشور گرفته و روزبه­روز بر تعداد قربانيان آن افزوده مي­شود. همين مساله منجر به كاهش اميد به زندگي در مردم لسوتو شده، به طوري كه اين شاخص جمعيتي در بين مردان 81/36سال و در بين زنان 92/36 سال است.

ساكنان لسوتو از نژاد قبايل ”موسوتو“ و ”باسوتو“ هستند كه سياهان جنوب آفريقا را تشكيل مي­دهند. 80 درصد مردم اين كشور مسيحي و مابقي پيرو ساير اديان هستند.

زبان رسمي لسوتو انگليسي است، ولي مردم در محاورات روزمره به زبان­هاي ”سه سوتو“، ”زولو“ و ”ژوزا“ صحبت مي­كنند. 5/74 درصد از مردان و 5/94 درصد از زنان بالاي 15 سال در اين كشور باسوادند. 

تقسيمات كشوري و ويژگي­هاي سياسي

لسوتو در تاريخ چهارم اكتبر 1966 از زير نفوذ انگلستان خارج و حكومت پادشاهي در آن تاسيس شد.

”لتسي سوم“ روز هفتم فوريه 1996 به جاي پدرش در اين كشور تاجگذاري كرد و هنوز هم زمام حكومت سلطنتي لسوتو را در اختيار دارد. اما رياست كابينه هيات دولت در اين كشور با ”پاكاليتا موسيسيلي“ است كه از 23 مه 1998 به عنوان نخست­وزير برگزيده شد. لسوتو داراي دو مجلس قانونگذاري سنا و ملي است كه مجلس سنا 33 عضو و مجلس ملي 120 نماينده دارد. 80 نفر از نمايندگان مجلس ملي از سوي مردم و 40 نفر مابقي از سوي حكومت براي يك دوره پنج ساله انتخاب مي­شوند. هم اكنون نمايندگان عضو حزب ”اتحاد لسوتو براي دمكراسي“ اكثريت كرسي­هاي مجلس قانونگذاري اين كشور را در اختيار دارند. احزابي نظير ”حزب متحدين باسوتو“ يا BCP به رهبري ”تسليسو ماخاخ“، حزب ملي باسوتو يا BNP به رهبري ارتشبد ”متسينگ لخانيا“، اتحاد لسوتو براي دمكراسي يا LCD به رهبري خانم ”فب موتيانو“، حزب دولتي اتحاديه مردمي لسوتو يا LPC به رهبري ”كلبون مائوپه“ و اتحاديه دمكراتيك يا UDP به رهبري ”چارلز موفلي“ مهمترين تشكل­هاي سياسي لسوتو هستند.

لسوتو داراي 10 استان است و شهر ”ماسرو“ پايتخت اين كشور مي­باشد كه نزديك به 190 هزار نفر جمعيت دارد.

لسوتو علاوه بر سازمان ملل متحد، در بانك توسعه آفريقا، سازمان جهاني خواروبار و كشاورزي، گروه 77، بانك بين­المللي ترميم و توسعه، سازمان بين­المللي هواپيمايي كشوري، جامعه بين­المللي توسعه، صندوق بين­المللي توسعه كشاورزي، صندوق بين­المللي پول، سازمان بين­المللي كار، سازمان بين­المللي پليس جنايي، كميته بين­المللي المپيك، سازمان بين­المللي استاندارد، اتحاديه بين­المللي ارتباطات، جنبش عدم تعهد، سازمان جهاني منع سلاح­هاي شيميايي، كميسيون توسعه و تجارت سازمان ملل متحد، كميسيون توسعه فرهنگي سازمان ملل متحد، كميسيون حقوق بشر سازمان ملل متحد، سازمان توسعه صنعتي ملل متحد، سازمان بين­المللي پست، اتحاديه جهاني كارگران، سازمان بهداشت جهاني، سازمان بين­المللي مالكيت معنوي، سازمان بين­المللي هواشناسي، سازمان جهاني گردشگري و سازمان جهاني تجارت عضويت دارد. 

ويژگي­هاي اقتصادي

لسوتو كشوري كوچك و بسته و كوهستاني است و بسياري از پتانسيل­هاي توسعه اقتصادي را ندارد. اقتصاد اين كشور در بُعد كلان وابسته به تامين انرژي الكتريكي، صادرات برق و برخي صنايع معدني است. توليدات كشاورزي لسوتو نيز بسيار محدود است و از اين رو، همواره نيازمند واردات مواد غذايي مي­باشد.

ميزان توليد ناخالص داخلي اين كشور در سال گذشته با چهار درصد رشد نسبت به سال پيش از آن، به 5/5 ميليارد دلار رسيد كه 3/15 درصد از آن سهم بخش كشاورزي، 3/43 درصد سهم بخش صنعت و 4/41 درصد سهم بخش خدمات است. درآمد سرانه ملي اين كشور نيز نزديك به سه هزار دلار آمريكاست. تقسيم ثروت نيز در لسوتو شكل عادلانه­تري نسبت به ساير كشورهاي جنوب آفريقا دارد، زيرا سهم پايين­ترين دهك درآمدي 9/0 درصد، و سهم بالاترين دهك درآمدي 4/43 درصد از جمعيت است. بنابراين، مي­توان نتيجه گرفت كه بخش زيادي از مردم لسوتو گرچه ثروتمند نيستند، ولي از رفاه نسبي برخوردارند.

نرخ تورم اقتصادي لسوتو در سال 2003 به حدود شش درصد رسيد و فرصت مناسبي براي رشد اقتصادي اين كشور فراهم كرد.

لسوتو حدود 860 هزار نفر نيروي كار دارد كه 86 درصد از آنها يا در صنايع وابسته به معادن اين كشور و يا به نوعي در بخش كشاورزي و فعاليت­هاي وابسته شاغلند. بخش زيادي از نيروي كار اين كشور نيز در آفريقاي جنوبي فعاليت مي­كنند.

ذخاير غني آبي لسوتو ايجاد هرگونه صنايع وابسته به آب را توجيه مي­كند، از سوي ديگر اين كشور معادن غني از انواع الماس دارد.

ذرت، گندم، نخود، ارزن و صيفي­جات تنها محصولات كشاورزي لسوتو هستند كه ميزان توليد آنها به زحمت كفاف مصرف داخلي اين كشور را مي­كند. از سوي ديگر، مهمترين واحدهاي صنعتي لسوتو محدود به چند كارخانه توليد مواد غذايي، نساجي و صنايع دستي است. لسوتو در سال­هاي اخير، روي توسعه صنعت گردشگري سرمايه‌گذاري كرده كه با توجه به جلوه­هاي طبيعي اين كشور، فعاليتي سودآور و توجيه­پذير است.

اين سرزمين فاقد ذخاير نفتي است ولي روزانه بيش از 2500 بشكه نفت براي خوراك صنايع داخلي و مصارف خانگي نياز دارد.

پوشاك پشمي و موهر و همچنين، مواد غذايي حيواني، مهمترين توليدات صادراتي لسوتو را تشكيل مي­دهند. سال گذشته ميلادي، ايالات متحده آمريكا، كانادا و فرانسه به ترتيب، بزرگترين شركاي صادراتي لسوتو بودند. از طرف ديگر، مواد غذايي، مصالح ساختماني، وسايل نقليه، ماشين­آلات صنعتي، تجهيزات پزشكي و دارو، نفت خام و فرآورده‌هاي وابسته عمده‌ترين كالاهاي وارداتي لسوتو را تشكيل مي­دهند.

هنگ­كنگ، تايوان، چين و آلمان سال گذشته ميلادي بزرگترين فروشندگان كالا به لسوتو بودند.

لسوتو نزديك به 735 ميليون دلار بدهي خارجي دارد. واحد پول اين كشور ”لوتي– Loti“ است كه به لحاظ ارزشي با واحد پول كشورمان خيلي شباهت دارد. يعني هر دلار آمريكا حدوداً با 8500 لوتي برابر است. 

ويژگي­هاي مخابراتي و ارتباطي

لسوتو در بخش امكانات مخابراتي نيز ظرفيت­هاي محدودي دارد. به طوري كه هم اكنون، حدود 30 هزار شماره تلفن ثابت و 133 هزار شماره تلفن همراه در اين كشور داير است. مردم اين كشور امواج يك ايستگاه راديويي با موج AM، دو ايستگاه راديويي با موج FM و يك ايستگاه راديويي با طول موج كوتاه را دريافت مي­كنند و تلويزيون دولتي اين كشور تنها يك شبكه دارد. طول جاده­هاي اصلي و فرعي لسوتو به حدود 6500 كيلومتر مي­رسد و اين كشور فاقد خطوط ريلي است. از ميان 28 فرودگاه فعال لسوتو، تنها سه فرودگاه توانايي پذيرش پروازهاي پهن ­پيكر را داراست. 

مناسبات بازرگاني ايران و لسوتو

ايران و لسوتو حداقل در 15 سال گذشته هيچگونه مبادله تجاري و روابط اقتصادي نداشته­اند كه اين امر به دليل مسايلي نظير عدم شناخت مردم و صنعتگران دو كشور از ظرفيت­هاي متقابل، نبود رابطه سياسي قوي و بي­توجهي بازار صادراتي ايران
بوده است.

رفاه نسبي حاكم بر زندگي جمعيت شهري لسوتو، قرابت­هاي فرهنگي اين كشور با آفريقايي جنوبي و در عين حال، ظرفيت­ها و پتانسيل­هاي بكر رابطه اقتصادي، برقراري مناسبات تجاري و صنعتي ايران با لسوتو را توجيه­پذير مي­سازد.

لسوتو خريدار خوبي براي فرآورده­هاي نفتي و محصولات پتروشيمي ايران است. در عين حال، توليدكنندگان مواد غذايي در ايران به راحتي مي­توانند بخشي از بازار ورود فرآورده‌هاي غذايي اين كشور را اشغال كنند.

خط ثابت كشتيراني كانتينري از بندرعباس به بنادر آفريقاي جنوبي و فاصله مناسب لسوتو با مرزهاي دريايي اين كشور، امكان صدور توليدات ايران در بخش صنايع پلاستيك، ساختمان، كاني­هاي فلزي و غيرفلزي، خشكبار، ميوه­هاي تازه، خودرو، لوازم يدكي و لوازم خانگي را فراهم‌كرده است.

از سوي ديگر، برنامه توسعه زيرساخت­هاي اقتصادي نظير سد، جاده، خطوط انتقال نيرو، خط آهن، كارخانجات سيمان و شبكه‌هاي مخابراتي لسوتو زمينه مناسبي براي صدور خدمات فني و مهندسي ايران است.

البته پيش شرط تمام روش­هاي فوق، برپايي يك نمايشگاه تجاري از توليدات صنعتي و توانمندي­هاي خدماتي ايران در اين كشور است. مسلماً ايجاد خطوط توليد مشترك صنعتي در لسوتو، هزينه انتقال كالاي ساخته شده به اين سرزمين را كاهش مي­دهد.

افزايش اعتماد به سلامت همكاري اقتصادي در ميان تجار و صنعتگران ايران نسبت به رابطه با لسوتو، نيازمند حمايت­هاي نهادهايي نظير صندوق ضمانت صادرات است.

 نوشته:  كامران نرجه  Kamran Narjeh

اين مقاله در تاريخ ارديبهشت ۱۳۸۴ در ماهنامه اتاق بازرگاني درج شده است