خودروسازي در بازارهاي نوظهور
صنعت خودروسازي در ميان بسياري از شاخه‌هاي صنعتي ديگر، داراي جاذبه سرمايه‌گذاري بيشتري است. مزاياي نسبي و مطلق، اشتغال‌زايي بالا، جهت‌دهي و مديريت ساير شاخه‌هاي صنعتي، ارزش افزوده قابل توجه و بازارهاي مصرف تضمين شده اين صنعت موجب شده تا روز به روز بر تعداد كشورهاي سرمايه‌گذار در اين شاخه صنعتي افزوده شود.
بررسي بازار بين‌المللي خودرو نشان مي‌دهد اگرچه كشورهاي بزرگ صنعتي نظير آمريكا، آلمان، فرانسه، ژاپن، انگلستان و ايتاليا جزو برترين خودروسازان جهان به شمار مي‌روند ولي تحولات اقتصادي سال‌هاي اخير در كشورهاي كمتر توسعه يافته، سرمايه‌گذاران جديدي را به عرصه صنعت جهاني خودرو وارد كرده است. به عبارت ديگر رشد درآمد سرانه ملي در برخي از كشورهاي كمتر توسعه يافته طي سال‌هاي اخير ميزان تقاضاي خريد كالاهاي بادوام و لوكس و از جمله خودرو را افزايش داده و به تبع آن برخي كشورهاي پرجمعيت و رو به توسعه را در زمره توليدكنندگان عمده خودرو قرار داده كه پيش‌بيني مي‌شود به مرور زمان به تهديدي جدي براي توليدكنندگان بزرگ خودرو مبدل شوند.
از طرفي همين توليدكنندگان پرشتاب و نوظهور طي سال‌هاي آتي به بازارهاي عمده فروش خودرو در جهان تبديل خواهند شد كه به نوبه خود موفقيت سرمايه‌گذاري‌هاي جديد در صنايع خودروسازي اين كشورها را تضمين مي‌كند.
به اعتقاد كارشناسان، كشورهايي نظير روسيه در منطقه اروپاي شرقي، چين در منطقه آسياي دور، هند در منطقه شبه‌قاره هند و برزيل در منطقه آمريكاي جنوبي كه هر يك در حوزه‌هاي وسيع جمعيتي واقع شده‌اند، تحت تاثير تحولات اخير اقتصاد جهاني با رشد درآمد سرانه ملي مواجه هستند.
اين امر به مثابه بهبود وضعيت معيشتي خانوارهاي ساكن در حوزه‌هاي جمعيتي مذكور و افزايش تقاضاي خريد كالاهاي لوكس و با دوام نظير خودروست.
در نتيجه تحليل‌گران بازار پيش‌بيني مي‌كنند به موازات افزايش قدرت خريد مردم در اين قبيل كشورها طي دو دهه آينده، سرمايه‌گذاري صنعتي براي توليد انبوه خودرو افزايش خواهد يافت.
البته توليد خودرو در اين حوزه‌هاي جمعيتي برمبناي شاخص‌هاي ويژه اين بازارها، تفاوت‌هاي عميقي با توليد خودرو در كشورهاي صاحب صنعت فعلي خواهد داشت.
مجموعه كشورهاي شامل حوزه‌هاي جمعيتي بازارهاي نوظهور حتي در صورت تداوم رشد درآمد سرانه ملي، باز هم قدرت خريد محدودتري نسبت به كشورهاي توسعه يافته دارند. از ديگر تفاوت‌هاي اقتصادي اين قبيل كشورها با ممالك پيشرفته صنعتي مي‌توان به مناطق شهري پرتراكم، سوخت با كيفيت پايين، زيرساخت‌هاي حمل و نقل ناكافي، كمبود نيروي انساني ماهر و همچنين شبكه توزيع و خدمات پس از فروش محدود نام برد.
مجموعه شاخص‌هاي فوق منجر به آن خواهد شد كه خودروهاي توليدي آينده در بازارهاي نوظهور ارزان‌قيمت‌تر و كم‌مصرف‌تر از توليدات كشورهاي پيشرفته باشد.
همچنين خودروهاي توليدي در اين حوزه‌هاي جمعيتي قابليت توليد ساده دارند و در برابر كيفيت نامطلوب سوخت مقاوم‌تر از خودروهاي توليدي كشورهاي صنعتي هستند.
بررسي‌هاي بازار نشان مي‌دهد كه متقاضيان جديد خودرو در اين قبيل كشورها به دليل قدرت محدود خريد، خواهان محصولات با دوام‌تر از توليدات كشورهاي پيشرفته هستند. بنابراين صنايع خودروسازي در بازارهاي نوظهور به سمت توليد محصولات با دوام سوق داده خواهند شد كه احتمالا تنوع محصول در ميان آنها كمتر از صنايع خودروسازي در كشورهاي پيشرفته است.
همچنين محصولات توليدي بازارهاي نوظهور از آنجا كه بايد در شريان‌هاي فاقد استانداردهاي كافي تردد كنند، مقاومت بالايي در برابر شرايط نامساعد جاده‌اي خواهند داشت كه اين مساله باعث مي‌شود در طراحي خودروهاي توليدي بازارهاي جديد، به استحكام بدنه و شاسي بيشتر از نمادهاي آراينده و زيبائي‌هاي ظاهري توجه شود.
در عين حال محصولات صنايع خودروسازي اين كشورها قابليت تعمير ساده دارند زيرا سيستم‌هاي فني آنها از پيچيدگي و مهندسي خاصي برخوردار نيست.
يكي از موارد مهم ديگر در طراحي خودروهاي توليدي آينده به ويژه در بازارهاي نوظهور توجه به مساله قيمت سوخت است. افزايش نگران‌كننده قيمت نفت و بنزين طي دو سال اخير در بازارهاي جهاني فشار زيادي بر مصرف‌كنندگان سوخت وارد كرده است.
صنايع خودروسازي بزرگ در طراحي‌هاي آينده خود به مساله كاهش مصرف سوخت و يا استفاده از سوخت‌هاي جانشين توجه ويژه‌اي خواهند داشت. اين مساله در حوزه‌هاي جمعيتي بازارهاي جديد كه دسترسي كمتري به منابع سوخت‌هاي فسيلي دارند، نمود بيشتري خواهد داشت. بنابراين پيش‌بيني مي‌شود خودروهاي توليدي اين قبيل كشورها داراي موتورهايي با حجم كم خواهند بود. مجموعه شرايط فوق نيازمند تحقيقات گسترده‌اي در بازارهاي نوظهور است تا راه‌هاي مناسب‌تري در اختيار صنايع خودروسازي قرار دهد. بنابراين فعاليت‌هاي مرتبط با تحقيق و توسعه (RD) براي يافتن راه‌هاي تحقق اهداف نامبرده قبل در اين قبيل كشورها طي سال‌هاي آتي افزايش خواهد يافت.
حتي پيش‌بيني مي‌شود به منظور كاهش هزينه‌هاي مشترك و افزايش قدرت نفوذ در بازارهاي مصرف بسياري از صنايع كوچك و متوسط خودروسازي و واحدهاي قطعه‌ساز در بازارهاي نوظهور با هم ادغام شوند.
آن چه بديهي است اينكه شرايط دشوار رقابت و پايداري در بازارهاي فروش خودرو طي سال‌هاي آينده موجب كاهش قابل ملاحظه حاشيه سود اين صنعت براي توليدكنندگان مي‌شود و خودروسازان را به حذف بسياري از هزينه‌هاي اضافي در توليد محصولات خود وامي‌دارد.
ترسيم چنين آينده‌اي بايد موجب بررسي دقيق‌تر الگوهاي رفتاري خودروسازان كشورمان براي حفظ قدرت ماندگاري در بازارهاي مصرف داخلي و خارجي شود.
نوشته : كامران نرجه
اين مطلب در تاريخ 16 مرداد 1387 در صفحه 17 روزنامه اطلاعات درج شده است
برچسب: ،