بم را بايد با دستان بمي ساخت
پنجم دي ماه مصادف با دومين سالگرد وقوع زلزله دلخراش شهرستان بم است. واقعه‌اي كه تلخي آن همواره در خاطر تمام هموطنان باقي خواهد ماند.
دو سال قبل در چنين روزي، ساعت 5 و 26 دقيقه و 53 ثانيه بامداد زلزله‌اي با شدت 3/ 6 ريشتر بخشهاي وسيعي از جنوب شرقي استان كرمان را به لرزه درآورد. كانون وقوع اين زلزله در عمق 7 كيلومتري زير شهر بم بود و طي سه مرتبه لرزش پي‌در پي و ظرف 30 ثانيه از شروع نخستين تكانها، اين شهر زيبا و باستاني به همراه باغها و روستاهاي اطراف خود با خاك يكسان شد و بيش از 31 هزار كشته و 25 هزار مجروح بر جا گذاشت.
طبق آخرين آمار، بالغ بر 80 درصد از شهر بم و 70 درصد از شهر بروات در اين زلزله به كلي تخريب شد و 250 روستاي اطراف نيز آسيب جدي ديد. مسئولين، آمار واحدهاي مسكوني و تجاري ويران شده در اين سانحه را بالغ بر 50 هزار واحد اعلام كرده‌اند كه از اين ميزان 25 هزار واحد در مناطق روستايي هستند. با اين حال پس از دو سال از آن سانحه دهشتناك، مويه كردن براي سرمايه‌هاي مادي و معنوي از دست رفته كار بيهوده‌اي است. حتي پرداختن به جنبه‌هاي ايمني و ارائه راهكارهاي پيشگيرانه از بروز تلفات سنگين در سوانح بعدي نيز مدنظر نيست.
زيرا در اين باب از سوي كارشناسان فني بسيار گفته و نوشته شده و صد البته در تصميم‌گيريهاي مديران شهرهاي بزرگ براي اصلاح مقررات ساخت و ساز و كنترل جدي فعاليت‌هاي شهرسازي تاثير قابل توجهي ايجاد نشده است! دومين سالروز وقوع زلزله بم شايد فرصت مناسبي براي ارزيابي و بررسي عملكرد دولت در روند بازسازي اين شهر ويران شده باشد. زيرا در مدت سپري شده از آن رخداد، براي پيشبرد برنامه‌هاي نوسازي آنچه نيازمند طي مراحل قانوني و دريافت اختيارات و اعتبارات ويژه براي نهادهاي مسئول بوده، به تصويب دولت و مجلس رسيده است و قاعدتاً پس از 700 روز نبايد مانعي در اين زمينه باقي مانده باشد.
به استناد مدارك موجود، دولت پس از پايان عمليات امداد رساني به حادثه ديدگان زلزله بم و از نخستين جلسه رسمي خود بعد از وقوع زلزله (9 /10/ 82) تا امروز حداقل در 15 جلسه ويژه، موضوع بازسازي بم را پيگيري كرده و دست كم 4 هزار ميليارد ريال از منابع اعتباري و بودجه‌اي خود، 5 هزار و 800 ميليارد ريال تسهيلات بانكي و يكصد ميليارد ريال وام بلاعوض به اين امر اختصاص داده است.
اعتبارات ذكر شده فوق عمدتا در بخش احداث زيرساخت‌هاي شهري، تاءمين ماشين‌آلات و تجهيزات، كمك به متقاضيان احداث ابنيه تخريب شده، ارتقاء سطح بهداشت و درمان، توسعه فعاليت‌هاي فرهنگي و آموزشي و حمايت از ادامه فعاليت‌هاي خدماتي بخش خصوصي در اين منطقه هزينه شده است.
علاوه بر آن نقش انبوه كمك‌هاي مالي و تجهيزاتي مردم و سازمانهاي داخلي و خارجي را در دورهِ امدادرساني به منطقه زلزله زده بم نبايد فراموش كرد. هرچند اين قبيل كمك‌ها در دورهِ بازسازي تداوم نيافت و بسياري از كمك‌هاي بين‌المللي وعده داده شده، هرگز تحقق پيدا نكرد.
با اين حال، علي‌رغم تاكيدات فراوان مقام معظم رهبري در سفرهاي ايشان به منطقه زلزله‌زده بم مبني بر ضرورت تسريع در روند بازسازي و صدور فرامين و دستورات ويژه براي خدمت‌رساني به مردم مظلوم اين خطه، روند بازسازي كند و نامحسوس پيش مي‌رود. هنوز هم گروه كثيري از مردم در كانكس‌هاي اسكان موقت و در شرايط نامطلوب رفاهي و رواني زندگي مي‌كنند و مجموع واحدهاي ساختماني بازسازي شده و به بهره‌برداري رسيده در مناطق شهري بم كمتر از يك دهم واحدهاي تخريب شده است. البته به همت بنياد مسكن انقلاب اسلامي در مناطق روستايي ساخت واحدهاي مسكوني تخريب شده مطابق با اصول مهندسي رو به پايان است ولي مهمتر از تمام اين ساخت و سازها، بازسازي روحيهِ تخريب شدهِ بازماندگان اين زلزله مي‌باشد كه با اختصاص ميلياردها ريال اعتبار نيز قابل جبران نيست. اتفاقا مشكل اصلي كندي روند بازسازي نيز از همين نقطه سرچشمه مي‌گيرد.
مادامي كه انگيزه و روحيه لازم براي ساخت و ساز در ميان مردم به عنوان نيروهاي اصلي سازنده شهر بم ايجاد نشود، ويراني‌ها پابرجاست.
فراموش نكنيم كه ساخت 25 هزار واحد مسكوني در مناطق روستايي و 24 هزار واحد مسكوني و تجاري در شهر بم كار ساده‌اي نيست كه با كمترين اعتبارات دولتي ظرف يكسال به انجام برسد.
طبق گزارش مسئولين ستادهاي معين، روند بازسازي اينك در آغاز راه خود مي‌باشد و از اين پس با ترميم تدريجي تاءلمات مردم، رونق مي‌يابد. آمارهاي قابل استناد نيز حكايت از آن دارد كه نگرش مردم نسبت به مشاركت در طرحهاي بازسازي تغيير كرده و رفته رفته اين موضوع به يك باور نهادينه تبديل مي‌شود كه .
بايد منتظر ماند و به دور از حاشيه سازي و شايعه‌پراكني از روند تازه آغاز شده بازسازي مناطق زلزله‌زده بم حمايت كرد تا طبق برنامه زمان‌بندي شده، سال آينده در همين ايام جشن بازسازي اين شهر را با شركت مردم توانمند و صبور بم برپا كنيم.
نوشته : كامران نرجه
اين مطلب در روزنامه اطلاعات پنجم دي۱۳۸۴ به مناسبت دومين سالگرد زلزله بم درج شده است .
برچسب: ،