وبلاگ علمي آموزشي رسام

رژيم تجاري جمهوري اسلامي ايران به عنوان سند راهبردي  و ملاك مذاكرات الحاق به سازمان تجارت جهاني اخيرا به تصويب هيات دولت رسيد.

فرآيند الحاق كشورها به سازمان تجارت جهاني به اين ترتيب است كه در وهله نخست بايد نامه درخواست الحاق كشور متقاضي از سوي مجمع عمومي سازمان مذكور مورد قبول قرار گيرد و چنانچه اين درخواست به اجماع تمام اعضاي سازمان  پذيرفته شود مراحل بعدي الحاق آغاز خواهد شد  . ايران حدود 15 سال قبل اين درخواست را به دبيرخانه سازمان تجارت جهاني ارسال كرد ولي  مخالفت آمريكا به طرح نامه درخواست ايران موجب شد كه حداقل طي 27 جلسه درخواست ايران مطرح نشود و پرونده ايران به جلسات بعد موكول شود . بالاخره 2 سال قبل آمريكا از مخالفت غير منطقي با طرح درخواست ايران دست برداشت و مجمع عمومي با آغاز فرآيند الحاق ايران موافقت كرد.

در وهله دوم كشورهايي كه به اين مرحله مي رسند بايد گزارش جامعي از وضعيت فعلي اقتصاد خود و برنامه هاي توسعه  و همينطور طرحهاي استراتژيك آينده  به سازمان تجارت جهاني ارائه كنند كه جمهوري اسلامي ايران هم اينك در اين مرحله قرار دارد .

گزارشي كه از سوي ايران به اين سازمان ارسال مي شود تحت عنوان رژيم تجاري جمهوري اسلامي ايران  اخيرا پس از 17 ماه كارشناسي و تعامل با صاحب نظران اقتصادي تدوين شده است و در برگيرنده آزاديها و محدوديت هاي همكاري تجاري با ايران است .

در گام بعدي به محض تدوين و ارسال اين گزارش جامع بايد نسبت به انتخاب يك كشور از ميان اعضاي فعلي سازمان تجارت جهاني براي رياست برگروه مذاكره كنندكان با ايران اقدام كنيم .

ظاهرا جمهوري اسلامي ايران به دليل احتمال مداخله آمريكا در اين انتخاب تصميم ندارد نام كشور كانديد خود را به زودي اعلام كند و قصد دارد از ميان 10 كشور نام يكي را براي انتخاب رياست گروه مذاكره كنندگان به دبير خانه سازمان مذكور اعلام نمايد .

كارشناسان معتقدند در ميان 10 كانديد ايران نام كشورهايي نظير مالزي – اندونزي – پاكستان – بحرين – قطر – مصر – تركيه – ونزوئلا و دوكشور اروپايي به چشم مي خورد كه از ميان آنها احتمال پذيرفته شدن مالزي و قطر بيش از ديگران است.

با انتخاب اين كشور نام نويسي از كشورهايي كه خواهان رابطه تجاري و مذاكره با ايران هستند آغاز مي شود و از تركيب همه اين كشورها گروه مذاكره كنندگان تشكيل  خواهد شد و رسما جدول زماني مذاكره ايران با هريك از كشورهاي متقاضي تنظيم مي شود . بديهي است در انتهاي مذاكره ايران با تك تك اين كشورها پروتكل جامعي تدوين مي شود كه بايد مجدد در مجمع عمومي طرح شود و پس از تصويب مي توان گفت كه ايران به جرگه اعضاي سازمان تجارت جهاني پيوسته است . اين فرآيند در خوشبينانه ترين حالت حداقل 7 سال به طول مي انجامد.

اما نكته مهم اينجاست كه در شرايط فعلي ايران بايد نگاه عميقي به ديپلماسي تجاري خود با كانديداهاي رياست گروه مذاكره كنندگان داشته باشد. مالزي ياقطر يا هر كانديد ديگر بايد در فرآيند مذاكرات جانب اقتصاد ايران را داشته باشد تا كمترين فشار از سوي گروه مذاكره كنندگان به ما تحميل شود .

تجربه نشان داده است كه برخي از شيوخ عرب حاشيه خليج فارس چندان راضي به الحاق ايران به سازمان تجارت جهاني نيستند چراكه در شرايط حاضر منفعت اقتصادي آنها در واسطه گري خريد و انتقال مايحتاج تجاري ايران است و اگر ايران به سازمان مذكور بپيوندد سفره دلالي آنها برچيده خواهد شد . از سوي ديگر تفكرات پان عربيسم حاكم بر برخي از اين كشورها احتمال پشتيباني آنها از اقتصاد و توسعه تجاري ايران را بعيد مي سازد. بنابر اين بايد در انتخاب رئيس گروه مذاكره كنندگان  با خود وسواس و دقت بيشتري به خرج دهيم و همه جوانب را بسنجيم

نوشته : كامران نرجه        Kamran  Narjeh