وبلاگ علمي آموزشي رسام

ويژگي‌هاي اقليمي و جغرافيايي

جمهوري گينه بيسائو كه در غربي‌ترين نقطه قاره آفريقا مستقر است، 36 هزار و 120 كيلومتر مربع مساحت دارد و از سمت شمال به طول 338 كيلومتر با سنگال و از سمت جنوب به طول 386 كيلومتر با گينه كوناكري هم مرز است.

كناره‌هاي ساحل غربي گينه بيسائو كه مشرف به اقيانوس اطلس مي‌باشد، حالت باتلاقي دارد و از چندين جزيره كوچك تشكيل شده است.

آب و هوا در سواحل و جزاير غربي گينه بيسائو معتدل ولي در ساير نقاط گرم و مرطوب است.

”كاشو“، مانسوآ“، ”گباو“ و ”كوروبال“ از رودهاي مهم اين كشور به شمار مي‌روند. گينه‌بيسائو سرزمين كاملاً مسطحي است به طوري كه ارتفاع بلندترين نقطه آن در شمال شرقي كشور به 300 متر مي‌رسد.

بارش باران‌هاي اسيدي و تخريب جنگل و صيد بي‌رويه ذخاير دريايي محيط زيست گينه بيسائو را با خطر روبرو كرده است. اين كشور كه حدود 11 درصد از خاك آن قابل كشت و زرع و 9 درصد نيز مراتع طبيعي مي‌باشد، به معاهدات بين‌المللي تغييرات آب و هوا، بيابان‌زدايي، مناطق حراست شده و قانون دريا پيوسته است.

ويژگي‌هاي جمعيتي، بهداشتي و فرهنگي

گينه بيسائو بالغ بر يك ميليون و 388 هزار نفر جمعيت دارد كه ٧/٤١ درصد از آنان زير 14 سال، ٤/٥٥ درصد بين 15 تا 64 سال و ٩/٢درصد بيشتر از 65 سال سن دارند.

گينه بيسائو به ازاي هر يكهزار نفر از جمعيت خود ٠٣/٣٨نفر نرخ زادوولد، ٥٧/١٦ نفر نرخ مرگ‌ومير و٥٧/١  نفر نرخ منفي مهاجرت دارد. براين اساس، نرخ متوسط رشد سالانه جمعيت آن ٩٩/١ درصد است.

اغلب ساكنان گينه بيسائو از تيره‌هاي ”فيولا“ و ”ماندينگو“ هستند و بيش از 70 درصد آنان در مناطق روستايي زندگي مي‌كنند.

زنان اين سرزمين در طول دوران باروري خود به طور متوسط پنج مرتبه زايمان مي‌كنند، اما كمبود امكانات بهداشتي و درماني موجب مي‌شود كه از هر هزار نوزاد آنان حداقل 10 نفر هرگز شانس رسيدن به سن چهار سالگي را نداشته باشند.

از سوي ديگر، شيوع گسترده بيماري‌هاي مسري نظير هپاتيت و ايدز نرخ اميد به زندگي را در بين ساكنان اين سرزمين كاهش داده است.

طبق جديدترين آمار سازمان جهاني بهداشت 10 درصد از مردم اين سرزمين مبتلا به ويروس HIV هستند و بيماري ايدز طي سه سال گذشته جان 1700 نفر از آنان را گرفته است. هپاتيت نيز به شدت زندگي مردم گينه بيسائو را به مخاطره انداخته و متاسفانه كمبود امكانات بهداشتي و آب سالم آشاميدني روز به روز بر تعداد جان باختگان در اين سرزمين مي‌افزايد. هم‌اكنون نرخ اميد به زندگي در بين مردان اين سرزمين ٠٩/٤٥سال و در بين زنان آن ٩٢/٤٨سال مي‌باشد.

براساس گزارش‌هاي برنامه عمران سازمان ملل متحد (UNDP)، 43 درصد از مردان و 78 درصد از زنان اين كشور توانايي خواندن و نوشتن ندارند.

نيمي از مردم گينه بيسائو پيرو اديان اوليه، 45 درصد مسلمان و 5 درصد مسيحي هستند. زبان رسمي اين كشور نيز پرتغالي است.

تقسيمات كشوري و ويژگي‌هاي سياسي

گينه بيسائو در گذشته يكي از مراكز عمده حمل برده بود و در سال 1446 ميلادي توسط پرتغالي‌ها اشغال شد. مبارزات استقلال‌طلبانه مردم اين كشور از نيمه‌هاي قرن بيستم آغار شد تا اينكه در سال 1973 به استقلال رسيد و بسياري از آوارگان گينه‌اي به كشور خود  بازگشتند.

شهر بندري ”بيسائو“ مركز حكومت اين كشور است و از ديگر شهرهاي مهم آن مي‌توان به ”كاچيو“، ”مانسوآ“، ”بافاتا“ و ”فاريم“ اشاره كرد.

آقاي ”هنريكو روژه“ در انتخابات سال گذشته رياست جمهوري گينه بيسائو به پيروزي رسيد و نخست وزير اين كشور هم اينك آقاي ”كارلوس گومژ“ است. دوره رياست جمهوري در اين كشور پنج ساله است و رياست دولت به عهده نخست وزير مي‌باشد. مجلس قانونگذاري گينه بيسائو داراي يكصد كرسي است كه نمايندگان براساس انتخابات آزاد براي يك دوره پنج ساله به آن راه مي‌يابند.

احزاب آفريقايي استقلال براي گينه بيسائو و ساحل عاج، جنبش آزاديخواه و استقلال‌طلب گينه‌بيسائو، حركت اصلاح‌طلبانه گينه‌بيسائو، جنبش گينه متمدن، اتحاد ملي براي پيشرفت و دمكراسي، حزب دمكرات و اتحاديه تغييرات و اصلاحات در اين كشور فعاليت سياسي دارند.

گينه بيسائو علاوه بر سازمان ملل متحد در بانك توسعه آفريقا، اتحاديه آفريقا، كميسيون اقتصادي آفريقا، سازمان خواروبار و كشاورزي ملل متحد، گروه 77، بانك ترميم و توسعه بين‌المللي، سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري، كنفدراسيون بين‌المللي اتحاديه‌هاي آزاد كارگري، جامعه بين‌المللي توسعه، بانك توسعه اسلامي، سازمان كنفرانس اسلامي، صندوق توسعه كشاورزي ملل متحد، سازمان بين‌المللي كار، صندوق بين‌المللي پول، سازمان بين‌المللي دريانوردي، سازمان بين‌المللي پليس جنايي، سازمان بين‌المللي هواشناسي، جنبش عدم تعهد، سازمان بين‌المللي منع تكثير سلاح‌هاي شيميايي، كميته بين‌المللي المپيك، كميسيون اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل متحد، كميسيون توسعه فرهنگي ملل متحد، سازمان توسعه صنعتي ملل متحد، اتحاديه جهاني پست، سازمان جهاني بهداشت، سازمان جهاني مالكيت معنوي، سازمان جهاني گردشگري و سازمان جهاني تجارت عضويت دارد.

ويژگي‌هاي اقتصادي

گينه بيسائو در زمره يكي از 10 كشور فقير جهان قرار دارد كه زندگي عامه مردم آن به كشاورزي و ماهيگيري سنتي بستگي دارد. ميزان توليد ناخالص داخلي اين كشور در سال گذشته ميلادي به يك ميليارد و 63 ميليون دلار رسيد كه حدود هفت درصد كمتر از رقم مشابه سال پيش از آن است.

درآمد سرانه ملي اين سرزمين نيز حداكثر 800 دلار آمريكاست. بخش كشاورزي 62 درصد، بخش صنعت 12 درصد و بخش خدمات    26 درصد از توليد ناخالص داخلي گينه بيسائو را شامل مي‌شود.

اين كشور در سال‌هاي پس از استقلال همواره درگير جنگ‌هاي قومي و كودتاهاي پي‌درپي نظامي بوده است و اين مشكلات فرصت توسعه اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي را از آن گرفته است.

نرخ تورم اقتصادي گينه بيسائو در سال گذشته به چهار درصد رسيد. حدود 82 درصد از نيروي كار اين كشور در بخش كشاورزي و شيلات فعاليت دارند.

اين سرزمين توان توليد 55 ميليون كيلووات ساعت انرژي الكتريكي توسط نيروگاه‌هاي برق آبي خود را دارد. از سوي ديگر، داراي ذخاير غني از فسفات و بوكسيت است.

در بخش كشاورزي، شيلات و دامپروري گينه بيسائو توليدكننده نخود، روغن نخل، الوار چوبي، ميگو، ماهي‌هاي اقيانوسي، گوسفند، بز، گاو و سبزيجات است.

سال گذشته حجم كل صادرات اين كشور به 54 ميليون دلار رسيد كه بيشتر شامل فرآورده‌هاي دريايي بود. هند، مجارستان و ايتاليا بزرگترين شركاي صادراتي گينه بيسائو هستند. اين كشور در سال 2004، بالغ بر 104 ميليون دلار انواع مواد غذايي، ماشين‌آلات صنعتي، تجهيزات حمل‌ونقل سبك و فرآورده‌هاي نفتي وارد كرد.

سنگال، هند، پرتغال، چين، ايتاليا و اسپانيا مهمترين فروشندگان كالا به گينه بيسائو هستند.

حجم بدهي‌هاي خارجي اين كشور به بيش از يك ميليارد دلار بالغ مي‌شود.

واحد پول اين كشور فرانك آفريقايي است و هر دلار آمريكا حدوداً با 600 فرانك گينه بيسائو برابري مي‌كند.

ويژگي‌هاي ارتباطي و ترابري

سيستم‌هاي مخابراتي گينه بيسائو هنوز بسيار ابتدايي است. در حال حاضر، حدود 105 هزار شماره تلفن ثابت و 1500 شماره تلفن همراه در اين كشور فعال است.

مردم اين كشور امواج يك ايستگاه راديويي با موج AM و چهار ايستگاه راديويي با موج FM را دريافت مي‌كنند و تنها دو سرويس خدمات اينترنتي در اين سرزمين فعال است كه به حدود 20 هزار كاربر سرويس مي‌دهند.

طول جاده‌هاي گينه بيسائو به 4400 كيلومتر مي‌رسد كه حداكثر 500 كيلومتر از آن آسفالته است. شهرهاي بيسائو، بوبا، كاچيو و فاريم مهمترين بنادر صيادي و تجاري گينه بيسائو را تشكيل مي‌دهند.

اين كشور همچنين 28 فرودگاه دارد كه در بين آنها تنها سه فرودگاه آماده پذيرش هواپيماهاي پهن‌پيكر است.

مناسبات اقتصادي ايران و گينه‌بيسائو

جمهوري اسلامي ايران و گينه بيسائو حداقل در دهه 90 ميلادي هيچگونه روابط اقتصادي با يكديگر نداشتند و تجار دو طرف كاملاً نسبت به بازارهاي يكديگر ناآشنا هستند. فقر اقتصادي گينه‌بيسائو در عدم ايجاد انگيزه بين تجار ايراني براي بررسي بازار اين كشور موثر بوده است.

نخستين محموله تجاري ايران به ارزش 5720 دلار، سه سال قبل به بازار گينه بيسائو راه يافت كه شامل لوازم بهداشتي، دارو، ظروف پلاستيكي و ملاميني و زيرانداز و كفش‌هاي لاستيكي بود. اما هنوز گينه بيسائو كالايي به ايران صادر نكرده است.

نوشته : كامران نرجه       Kamran   Narjeh

اين مطلب در شماره دي ماه1383 ماهنامه اتاق بازرگاني درج شده است